De Corona Kronieken deel VI: verplicht vakantiedagen opnemen vanwege quarantaine tijdens de coronapandemie?

Het coronavirus heeft voor veel veranderingen gezorgd in de maatschappij. Zo moet er veel thuis worden gewerkt en dient er te allen tijde afstand te worden bewaard tussen personen. Bovendien is het woord ‘anderhalvemetersamenleving’ verkozen tot het woord van dit jaar. Ook is het woord quarantaine vaak gegoogled de afgelopen maanden. Quarantaine is de voorzorgsmaatregel opgelegd door de overheid ter voorkoming van de verspreiding van het coronavirus. De maatregel houdt in dat een persoon die besmet is met het coronavirus of in nauw contact is geweest met een besmet persoon tien dagen thuis moet blijven en geen bezoek mag ontvangen. Dat een werknemer in quarantaine moet gaan op dringend advies van de overheid kan gevolgen hebben voor de werkgever. Als een werkgever zijn werknemer door quarantaine een hele werkweek moet missen, dan kan dat een duur grapje zijn. Immers, de loondoorbetalingsverplichting loopt normaal gesproken door.

 

De vraag die veel werkgevers dan ook stellen is wat zij kunnen doen om zo min mogelijk arbeid en omzet te verliezen in deze merkwaardige tijden. Welke juridische mogelijkheden heeft een werkgever om tijdens de coronapandemie vakantiedagen in te houden wanneer een werknemer op dringend advies van de overheid in quarantaine gaat?

 

Om bovenstaande vraag te kunnen beantwoorden zijn een paar elementen van belang. Zo is het noodzakelijk om te weten wat het begrip quarantaine inhoudt en wanneer het wordt opgelegd door de overheid. Daarnaast speelt de term dringend advies een belangrijke rol. Deze term kan aangeven in hoeverre het opvolgen van het quarantaine advies door de overheid wordt gehandhaafd. Ook de rechten van de werknemer ten aanzien van het opnemen van vakantiedagen zijn in grote mate essentieel. Tot slot is het bestuderen van jurisprudentie een belangrijk onderdeel om dit juridisch vraagstuk te kunnen beantwoorden.

 

De overheid kan de voorzorgsmaatregel quarantaine enkel in geval van ernstige bedreigingen voor de volksgezondheid direct opleggen aan een persoon. De grondslag voor voorgenoemde inbreuk op de bewegingsvrijheid is artikel 35 van de Wet publieke gezondheid. Quarantaine is echter in de meeste gevallen – zo ook tijdens deze coronapandemie - slechts een dringend advies. Deze door de overheid gegeven dringende adviezen worden niet gehandhaafd en vallen onder de eigen verantwoordelijkheid van de burgers.

 

In beginsel bepaalt de werknemer zelf wanneer hij vakantiedagen opneemt, tenzij de werkgever gewichtige redenen heeft om af te wijken van de wensen van de werknemer. Een werkgever heeft twee opties om vakantiedagen te mogen inhouden wanneer een werknemer op dringend advies van de overheid in quarantaine gaat, en wel op grond van artikel 7:637 van het Burgerlijk Wetboek. De opties voor een werkgever zijn:

-           van tevoren opnemen in de arbeidsovereenkomst of in de cao om bovenwettelijke vakantiedagen in te houden tijdens ziekte of quarantaine;

-           met (schriftelijke) instemming van de werknemer bovenwettelijke vakantiedagen inhouden tijdens de ziekte of quarantaine.

 

Gekeken naar de jurisprudentie zijn voornoemde opties inderdaad de enige kans voor een werkgever om vakantiedagen in te houden tijdens ziekte of quarantaine. De rechterlijke uitspraken geven immers aan dat de coronapandemie geen verplichting van vakantieopname rechtvaardigt zonder instemming van de werknemer.

 

Zoals uit de bovenstaande opties al blijkt, mogen alleen de bovenwettelijke vakantiedagen worden ingehouden tijdens ziekte of quarantaine. Bovenwettelijke vakantiedagen zijn de vakantiedagen die boven op het wettelijk minimum komen. In de meeste gevallen zijn de bovenwettelijke vakantiedagen geregeld in de desbetreffende cao of in de arbeidsovereenkomst. Bij het opnemen van vakantiedagen dient een werkgever altijd eerst de wettelijke vakantiedagen af te schrijven en daarna pas de bovenwettelijke vakantiedagen.

 

Al met al hebben de werknemers sterke rechten ten aanzien van het opnemen van vakantiedagen. Zo ook in deze pandemie. Een werkgever kan niet zomaar vakantieopname afdwingen. Het is dan ook verstandig om als werkgever de afspraak om bovenwettelijke vakantiedagen in te houden tijdens ziekte of quarantaine standaard op te nemen in de arbeidsovereenkomst. Er is dan immers ingestemd door de werknemer bij het tekenen van die arbeidsovereenkomst. Zo blijven wat kosten voor de werkgever bespaard.

 

En nu maar hopen dat in 2021 de normale gang van zaken weer vlug kan worden opgepakt, dat de lockdown wordt opgeheven, dat het virus eindelijk onder controle kan worden gehouden en dat iedereen weer vlug gezond aan de slag kan gaan.